Trong bài viết này toi xin đưa ra ý kiến của mình về câu hỏi Nên chọn bát hương bằng đồng hay bằng sứ? mà nhiều người chọn mua bát hương thường đặt ra.
Bát hương hay còn gọi là bát nhang. Trong văn hóa thờ cúng tổ tiên của người Việt Nam ta thì trên ban thờ không thể thiếu bát hương, nó được coi là nơi giáng của các hương linh, thần, thánh, tổ tiên và cũng là nơi thể hiện sự thành kính của gia chủ đối với cõi âm. Bát nhang thờ là nơi hội tụ tâm thức, giác ngộ. Giống như một sợi dây vô hình kết nối giữa cõi âm và cõi dương mỗi khi gia chủ thắp hương cầu nguyện là thần linh, tổ tiên.
Bát hương không chỉ có ý nghĩa về mặt vật chất, mà hơn hết, nó mang giá trị rất lớn về mặt tinh thần. Bát hương là cả một biểu tượng văn hóa. Khi thắp hương lên, con người ta trong giây phút ấy là con người thành thực nhất, trong sáng nhất và chí tình nhất, dù họ có bị tha hóa đến mức nào. Như vậy bát hương đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc nhận thức. Mỗi khi thắp hương nhìn lên bát hương, ta như được giác ngộ, hướng thiện hơn, trong sạch hơn. Bát hương hoàn toàn có thể thay thế những thỏi vàng, những lọ hoa, những mâm cỗ, hay những đồng tiền cúng vì những thứ đó không có được những giá trị và ý nghĩa tinh thần lớn lao như bát hương. Nhà nào nghèo không có mâm cao cỗ đầy, không có tiền bạc dư giả, chỉ cần lúc nào bàn thờ cũng ấm cúng nghi ngút khói hương, ta vẫn cần phải đánh giá rằng: gia đình đó hạnh phúc.
Thậm chí bát hương còn quan trọng tới mức, thời ký phong kiến, tư tưởng Nho giáo còn đè nặng lên xã hội, tâm lý đẻ con trai để nối dõi tông đường rất phổ biến, các cụ ta thường nói rằng: đẻ con trai để có người “hương hỏa”, 2 chữ hương hỏa còn có ảnh hưởng vô cùng lớn ở thời đại ngày nay. Có thể nói ý nghĩa của bát hương lúc này không chỉ dừng lại ở giá trị vật chất hay tinh thần, mà nó còn mang giá trị truyền thống trao truyền, cha truyền con nối, con cháu nhớ về tổ tiên và bày tỏ lòng thành kính với tổ tiên. Trong khi mọi thứ có thể thay đổi, nhà cửa thay đổi, dụng cụ thay đổi, cuộc sống thay đổi, nhưng bát hương thì không, điều đó là “bất di bất dịch”.
Nên chọn bát hương bằng đồng hay bằng sứ?
Hiện nay trên thị trường về đồ thờ cúng có nhiều loại bát hương nhưng phổ biến nhất là bát hương bằng đồng và bằng sứ, nhiều người khi sắm bát hương thường băn khoăn không biết Nên chọn bát hương bằng đồng hay bằng sứ, loại nào tốt hơn, thờ linh hơn…, để đánh giá xem nên chọn loại nào cho tốt thì rất khó. Xét về mặt tổng thể thì ban thờ phải đầy đủ ngũ hành Kim – đỉnh thờ để đốt trầm, hạc thờ bằng đồng, đèn thờ bằng đồng, mâm bày ngũ quả…, Mộc là ban thờ bằng gỗ, Thủy là nước trong đựng trong đài thờ, ly nước, Hỏa có thể là ngọn đèn dầu, nén nhang đang thắp, Thổ là bát hương bằng gốm sứ. Bát hương bằng đồng thường có nhiều họa tiết, hoa văn tinh xảo, với nhiều hình dáng đẹp như bát hương hình trụ, hình tròn, bát hương có quai rồng…vì thế nhiều gia đình lựa chọn bát hương bằng đồng hơn gốm sứ.
Xét về mặt ngũ hành tương sinh tương khắc với mệnh gia chủ thì lựa chọn bát hương lại có sự khác biệt, nếu gia chủ mệnh thủy hay mênh kim thì lại chọn bát hương bằng đồng, và để giữ được đủ ngũ hành trên ban thờ thì có thể thay Thổ – bát hương gốm sứ bằng đôi bình hoa bằng gốm sứ để tạo sự cân bằng ngũ hành.
Nói tóm lại việc đánh giá xem Nên chọn bát hương bằng đồng hay bằng sứ loại nào tốt hơn thì cần dựa vào nhiều yếu tố, tùy thuộc vào mệnh của từng gia chủ. Nhưng xét cho cùng quan trọng hàng đầu trong việc thừ cúng, cho dù lựa chọn loại bát hương nào thì cái tâm là quan trọng hơn cả, thờ cúng phải có lòng thành nhất tâm cúng bái.